Chi Kung (Qigong)​

WPROWADZENIE DO CHI KUNG (QIGONG)

Już od czterech tysięcy lat ludzie trenują Qigong. Jak wytłumaczyć ten fenomen oraz fakt, że przez tak długi czas ćwiczenia te, w prawie niezmienionej formie, są przekazywane z pokolenia na pokolenie? Tylko korzystny wpływ na zdrowie i samopoczucie człowieka mógł spowodować, że tradycja Qigong nie zanikła. Co więcej – przeżywa ona właśnie swój renesans, tym razem w świecie Zachodu.

ZASADA YIN – YANG

Tysiące lat temu pewien mnich medytując w górach zaobserwował, w jaki sposób cień przesuwa się po stoku góry. Obserwacje te zainspirowały go do interesujących rozmyślań. Mnich ów przede wszystkim stwierdził, że oba zbocza góry – i to zacienione, i to słoneczne, nadal tworzą całość. Nie są odrębne i nie są sobie przeciwstawne. Stale przechodzą z jednego stanu w drugi i nasz chwilowy osąd nie ma wpływu na ten proces, który jest możliwy dzięki istnieniu potężnego, niewyczerpanego źródła energii.
Większość osób kojarzy ten symbol ze Wschodem, ale niewiele ma świadomość tego, jaka jest jego właściwa interpretacja. Otóż nie jest to zobrazowanie sił, które ze sobą walczą, tak jak dobro ze złem. Ten symbol mówi nam, że my, podobnie jak cały otaczający nas wszechświat składamy się z dwóch przeciwstawnych sił. Siły Yin oznaczane są przez ciemne pole, siły Yang – przez pole jasne. Oba te pola wzajemnie się uzupełniają, płynnie przechodzą jedno w drugie. Na dodatek każde z pól zawiera w sobie element swojego przeciwieństwa – obrazuje to minimalny przeciwstawny element na danym polu. Stąd płynie mądrość, że człowiek powinien pogodzić się z pozornymi sprzecznościami i w każdym zjawisku dostrzegać jednocześnie jego przeciwieństwo. Zalążek światła kryje się w ciemności, a zalążek ciemności – w świetle.
Symbol Yin-Yang niesie także przesłanie mówiące, że zmiany we wszechświecie zachodzą cyklicznie. Kolejne cykle dają początek wszystkiemu co jest, a wszelkie zjawiska noszą w sobie pierwiastki swoich przeciwieństw.

Przykładowe określenia dla Yin i Yang:

  • Yin – żeńskość, bierność, księżyc, zimno, ciemność, ustępowanie;
  • Yang – męskość, aktywność, słońce, ciepło, jasność, atakowanie;

Symbol Yin-Yang nazywany jest także symbolem Tai Chi (Taiji). Co na ten temat mówią klasycy?
Czym jest Taiji?
Pochodzi ono z Wuji,
Jest kluczową funkcją ruchu i bezruchu.
Jest matką Yin i Yang.
Kiedy się porusza podział.
W spoczynku jednoczy się na powrót.

„Stan Wuji” oznacza „zjednoczone” i „niezróżnicowane”. Jest to punkt w przestrzeni, w centrum ciała fizycznego, mentalnego czy energetycznego. To z tego stanu zespolenia wyłania się podział na siły Yin i Yang, co zapoczątkowuje bezustanny ruch i wzajemne uzupełnianie się przeciwności.
Zgodnie z zasadami medycyny chińskiej powinniśmy dążyć do stanu, w którym obie te siły pozostają w równowadze. Taki stan oznacza dla nas zdrowie. I to zarówno zdrowie poszczególnych organów, jak i całego organizmu. Natomiast każdy stan nierównowagi w organizmie możemy opisać jako Yin lub Yang w zależności od tego, która z sił pozostaje dominująca.
W czasach współczesnych istotnym zjawiskiem wywołującym stan nierównowagi jest także niedobór właściwego pierwiastka, szczególnie Yin. Współczesne społeczeństwa w swej gonitwie do dobrobytu stają się bowiem na ogół nadmiernie Yang, nie zapewniając sobie czasu na właściwy odpoczynek – stan Yin.

POJĘCIE QI

Wynikiem ciągłego oddziaływania sił Yin i Yang jest energia Qi. Cała chińska medycyna nie jest niczym innym, jak regulowaniem ludzkiego Qi. Należy przy tym pamiętać, że pojęcie energii Qi nie odnosi się tylko do człowieka, ale do całego wszechświata. Qi jest energią lub naturalną siłą wypełniającą cały wszechświat. Najdalsze jej rejony zasilane są tak zwaną Niebiańską Qi. Bliższe nam rejony wypełnione są Ziemską Qi. Najbliżej nas, a nawet wewnątrz nas, występuje Ludzka Qi. Niebiańska energia wywiera wpływ na energię Ziemską, a ta na Ludzką, tak więc wszystkie te energie pozostają w ścisłej zależności. Ponadto w granicach wyznaczonych Ziemską Qi każdy człowiek, zwierzę czy roślina posiada swoje własne pole Qi, które zawsze dąży do równowagi. Jednak mówiąc o Qi, mamy z reguły na myśli Qi krążącą w ciele człowieka. Niestety nauka Zachodu nie posiada jednoznacznego naukowego pojęcia opisującego energię Qi. Najbliższe określenie dla energii krążącej w naszym ciele, to po prostu „bioelektryczność” oraz stwierdzenie, że nasze ciała pracują jak „żywe pola elektromagnetyczne”.

Postacie energii Qi występującej u człowieka:

  • Yuanqi – energia jaką uzyskujemy od rodziców. Energia nieodnawialna, ale poprzez właściwe działanie możemy zapanować nad szybkością jej wyczerpywania się. Gromadzona jest w nerkach, a stamtąd rozprowadzana jest na cały organizm człowieka poprzez Potrójny Ogrzewacz.
  • Guqi – energia pozyskiwana z pożywienia. Generuje się w przewodzie pokarmowym, przetwarza w śledzionie, a stamtąd przesyłana jest do płuc.
  • Qingqi – energia czerpana z powietrza podczas wdychania go do płuc.
  • Zongqi – energia klatki piersiowej powstała z energii Guqi oraz Qingqi. Wspomaga czynność płuc i serca.
  • Yingqi – energia odżywiająca, która krąży w naczyniach krwionośnych razem z krwią.
  • Weiqi – energia obronna, która tworzy płaszcz obronny pod skórą i na powierzchni mięśni. Ma on na celu obronę organizmu przed zewnętrznymi czynnikami.
  • Zongqi – energia, która powstała z połączenia Guqi, Yingqi oraz Yuanqi i spełnia funkcje obronne organizmu.

TEORIA PIĘCIU ELEMENTÓW

Teoria Pięciu Elementów jest drugą, po Zasadzie Yin-Yang, podstawową teorią opisującą zjawiska w tradycyjnej chińskiej medycynie. Wszystkie zachodzące procesy zostały tu przedstawione na bazie pięciu „praelementów”, którymi są: drzewo, ogień, ziemia, metal, woda. Wzajemne zależności między przedstawionymi elementami można opisać obrazowo. Po spaleniu drewna pozostanie popiół (inaczej ziemia). Ziemia daje metal, który po podgrzaniu przejdzie w stan płynny (inaczej woda). A woda jest konieczna do wzrostu drzewa. Tak wyglądałby cykl twórczy, ale da się – oczywiście – opisać także cykl destrukcyjny: metal (np. siekiera) niszczy drzewo, woda gasi ogień, drzewo korzeniami rozsadzi ziemię, ogień stopi metal, a ziemia zasypie wodę. Wynika z tego, że każdy z elementów działa korzystnie na element sąsiedni, a niszcząco na następny.

Każdemu z pięciu elementów przyporządkowane zostały inne organy wewnętrzne:

  • ogień – serce, osierdzie, jelito cienkie, potrójny ogrzewacz;
  • ziemia – śledziona, trzustka, żołądek;
  • metal – płuca, jelito grube;
  • woda – nerki, pęcherz moczowy;
  • drzewo – wątroba, pęcherzyk żółciowy.

Opisane przeze mnie wcześniej zależności pomiędzy poszczególnymi elementami dotyczą także przypisanych im organów ludzkich. Chińczycy postrzegali organizm człowieka jako całość i zauważyli, że organy wzajemnie na siebie oddziaływają na zasadzie pobudzania albo hamowania swoich czynności. Ponadto organizm człowieka posiada duże zdolności do samoregulacji. Warunkiem pełnego z nich korzystania jest umiejętność słuchania wskazówek, jakie on codziennie wysyła. Z czasem przez pryzmat pięciu elementów zaczęto postrzegać kolejne zależności: pory roku, smaki, zapachy, kolory, dźwięki… Analizując objawy choroby z uwzględnieniem tych czynników, uzyskujemy pełniejszą diagnostykę.

TRENING QIGONG (CHI KUNG)

Po chińsku słowo „Gong” znaczy pracę, natomiast „Qi” (jak to zostało wcześniej wyjaśnione) to energia. Tak oto „Qigong” oznacza wszelkie działania mające na celu rozwijanie krążenia energii w ciele, a także jej pozyskiwanie i gromadzenie. Zwykle Qigong jest zestawem ćwiczeń, polegającym na wykonywaniu określonych ruchów o spokojnym, płynnym charakterze w jednakowej kolejności, w koordynacji ze spokojnym i głębokim oddechem. Istnieją setki różnych stylów, szkół i tradycji Qigong. W istocie każdy rodzaj pracy z energią można nazwać właśnie Qigong.
Początkowe ruchy Qigong powstały z obserwacji natury, szczególnie życia zwierząt. Do dzisiaj wiele nazw poszczególnych pozycji oraz całych zestawów nosi nazwę zwierzęcia, którego ruchy naśladuje, np. „biały żuraw rozpościera skrzydła”.

Interesujące jest to, że nawet we współczesnym, tak wysoce stechnicyzowanym świecie, pozostały w nas naturalne odruchy charakterystyczne dla Qigong, np.:

  • pocieranie czoła, gdy boli głowa;
  • przytupywanie nogami na mrozie;
  • obejmowanie ramionami brzucha po jedzeniu;
  • pocieranie oczu, gdy jest się zmęczonym;
  • pocieranie dłoni dla rozgrzewki;
  • krzyk, płacz, śmiech, śpiew, jęk.

HISTORIA QIGONG

Pierwsze chińskie zapiski o Qi datuje się na około dwa i pół tysiąca lat przed naszą erą, zaś najstarsze udokumentowane zestawy ćwiczeń – na kilka wieków przed naszą erą. Wiedza o tych metodach gromadzona była przez całe stulecia, ale początkowo trzymano ją w tajemnicy ze względu na moc ich oddziaływania. Dostęp do niej możliwy był jedynie dla osób wysoko postawionych, zajmujących się medycyną albo praktykujących w zakonach, więc także w środowiskach zamkniętych.
W pierwszych ćwiczeniach koncentrowano się na generowaniu i rozbudowie Qi jako drodze do nieśmiertelności. Dało to początki ćwiczeniom zdrowotnym związanym z medycyną chińską.

W szóstym wieku naszej ery przybył do Chin mnich buddyjski Bodhidarma (Da Mo) i osiadł w klasztorze Shaolin. Tam mnisi zaczęli stopniowo stosować zaproponowane przez niego zestawy ćwiczeń i zauważyli, że oprócz poprawy zdrowia i podniesienia sił witalnych, ćwiczenia Qigong dają doskonałe rezultaty w sztukach walki. Zapoczątkowało to nową erę dla ćwiczeń Qigong, a mianowicie zastosowanie do treningu bojowego wywodzącego się z tradycji buddyjskich. Jest to tak zwany twardy Qigong w systemach walki grupy waijia. Równolegle do niego rozwijają się techniki na bazie taoizmu. Charakteryzują się one bardziej miękką strukturą oraz większą płynnością ruchu i nastawieniem na rozwój wewnętrzny ćwiczącego. Łączone są ze stylami walki zwanymi neijia.

Na początku XX w. w Chinach zaniedbano stare tradycje, ponieważ kraj się modernizował w duchu Zachodu. Kiedy do władzy doszli komuniści i zapoczątkowali rewolucję kulturalną, praktykę Qigong uznano za kontrrewolucyjną. Zmusiło to wielu mistrzów tej sztuki do emigrowania poza granice Chin, ale to właśnie ta sytuacja pozwoliła na rozprzestrzenienie się Qigong w świecie. Obecnie Chiny są otwarte na kontakty ze światem Zachodu i daje to kolejne możliwości sprzyjające korzystaniu z ich ogromnego bogactwa kulturowego.
Poza skrajnymi zestawami ćwiczeń Qigong związanymi z twardymi stylami walki, wszystkie pozostałe zestawy – oprócz aspektów bojowych – będą zawierały także aspekt leczniczy i profilaktyczny dla ludzkiego ciała i zdrowia.

W zależności od korzeni powstania Qigong wyróżnia się dwa rodzaje oddechu. Różnią się one pracą przepony:

  • buddyjski – normalny, przy wdechu wypychamy brzuch;
  • taoistyczny – odwrotny, przy wdechu wciągamy brzuch.

RODZAJE QIGONG

Qigong w zależności od celu jaki stawiany jest przed treningiem możemy podzielić na cztery główne kategorie:

  • Qigong Uczonych – dla zachowania zdrowia.
  • Qigong Medyczny – dla leczenia.
  • Qigong Bojowy – do celów walki.
  • Qigong Religijny – dla oświecenia bądź życia wiecznego.

Qigong Uczonych – dla zachowania zdrowia.
Taoiści wyznawali maksymę: „mieć w chwili śmierci 120 lat, to znaczy umrzeć młodo”. Wierzyli w to głęboko i potrafili dowieść, że życie ludzkie można wydłużyć. Drugą grupą uczonych praktykujących Qigong byli konfucjaniści.
Generalnie uczeni położyli nacisk na uzyskiwanie spokoju umysłu poprzez medytację. Aby umysł mógł być jasny i spokojny, trening sprowadzał się do usuwania myśli podczas praktyki. Tłumaczyło się to w sposób następujący: „kiedy jesteś spokojny opada strumień emocji i czujesz się neutralny mentalnie i emocjonalnie”. Rozluźnienie może sięgać nawet do poziomu organów wewnętrznych i Qi płynie wtedy gładkim i silnym strumieniem. Tego typu medytacja w bezruchu była zjawiskiem powszechnym w społeczności starożytnych uczonych chińskich. Trening koncentrował się na regulacji umysłu, ciała i oddechu. Należy jednak nadmienić, że oprócz pozycji siedzących również praktykowano pozycje stojące – bardzo mocno oddziaływujące energetycznie.

Qigong Medyczny – dla leczenia.
Chińscy lekarze zauważyli, że medytacja stacjonarna nie jest wystarczająca przy leczeniu chorób. Odkryli, że aby wzmocnić krążenie Qi w organizmie należy się poruszać. Trening polegał głównie na powtórzeniach ściśle określonych ruchów w zadanej kolejności w odpowiednich seriach. Należy zwrócić uwagę, że zarówno w ćwiczeniu Qigong w miejscu, jak i w chodzeniu, należy pracować całym ciałem. Bardzo istotne jest tak zwane „zakorzenienie”, czyli mocny kontakt z podłożem (ziemią). Podczas wykonywania ćwiczeń pracujemy fizycznie oraz – równocześnie – mentalnie prowadząc energię. Oczywiście każdej fazie ruchu przyporządkowana jest odpowiednia faza oddechu. W czasach starożytnych przywiązywano także baczną uwagę do kierunków świata, pór roku i czasu wykonywania treningu.
Odrębnym Qigong w tej grupie stanowi Qigong dźwiękowy. Każdej z pozycji przypisany jest dodatkowo dźwięk, jaki powinniśmy wydawać w tym momencie. Pomimo dokładnego opisu ułożenia ust i języka przy danym dźwięku może nam to sprawiać duże kłopoty ze względu na odmienność języka chińskiego.

Qigong Bojowy – do celów walki.
Teorię Qigong zastosowano w sztukach walki, wykorzystując ją do zwiększenia siły i wydajności mięśni. Założenie teoretyczne jest bardzo proste – używamy umysłu, aby doprowadzić Qi do mięśni i naenergetyzować je tak, by ich wydajność, a tym samym funkcjonowanie, maksymalnie wzrosły. Praktyka pokazuje jednak, że proces ten nie jest tak prosty i wymaga wielu lat systematycznego treningu.
Z medycyny przeniesiono z kolei znajomość punktów energetycznych, aby zwiększyć skuteczność zadawanych ciosów lub zmienić poziom ich działania – od chwilowego unieruchomienia po ciosy śmiertelne.
Style zewnętrzne kładą nacisk na rozbudowę Qi w kończynach, w połączeniu z umiejętnościami bojowymi. Opierają się one na teorii Wai Dan (Zewnętrzny Eliksir), gdzie Qi, poprzez specjalne ćwiczenia, wytwarza się bezpośrednio w kończynach. Chcę nadmienić, że niektóre ćwiczenia z tej grupy mogą mieć niekorzystny wpływ na nasze zdrowie, szczególnie praktykowane bez odpowiedzialnego instruktora i pełnego zrozumienia zagadnienia.
Wewnętrzny, bojowy Qigong, oparty jest na teorii Nei Dan (Wewnętrzny Eliksir). W tej metodzie Qi wytwarzana jest w ciele, gromadzona w Dolnym Dan Tian, a następnie prowadzona do kończyn, w celu ekspresji. Aby doprowadzić Qi do kończyn, techniki muszą być miękkie, a wykorzystanie mięśni ograniczone do minimum. Ponieważ style wewnętrzne nie stwarzają zagrożenia dla trenującego, zostały adaptowane w celach zdrowotnych, czasami z pominięciem ich aspektu bojowego (stało się tak zwłaszcza z niektórymi stylami Taijiquan).
Trening bojowy podnosi także naszego ducha bojowego. Kiedyś było to szczególnie potrzebne przy prowadzeniu wojen, bądź do obrony w walce. Współcześnie – pomaga w przejściu trudów życia w cywilizacji, podejmowaniu decyzji w pracy oraz w rodzinie, a także w realizacji własnych marzeń i planów na życie.

Qigong Religijny – dla oświecenia bądź życia wiecznego.
Qigong Religijny nie jest przedmiotem naszego treningu, więc nie zostanie szerzej omówiony. Stosowany był on w zakonach buddyjskich oraz taoistycznych i wynikał z całości praktyk religijnych.
Tego typu trening jest niemalże niemożliwy do praktykowania w zwyczajnym, świeckim życiu, dlatego ktoś, kto chce uprawiać ten rodzaj ćwiczeń, zwykle opuszcza społeczeństwo i przenosi się do samotni w górach.

TEORIA TRENINGU QIGONG

Praktyk Qigong powinien utrzymywać swój organizm w stanie równowagi Yin-Yang, co oznacza skupienie sił w „centralnym punkcie”. Taki stan moglibyśmy nazwać „Wuji” (bez skrajności) i choć teoretycznie jest on możliwy, to praktycznie – u zwykłych osób – trwa zaledwie chwilę, gdyż ciągle atakowani jesteśmy przez różne czynniki zewnętrze i wewnętrzne. Aby przybliżyć ten cel należy przyswoić sobie technikę służącą wyregulowaniu ciała, oddechu, umysłu, Qi i ducha, czyli treningu Qigong.

Regulacja ciała wymaga zrozumienia, jak należy się zakorzenić zarówno w każdej z wykonywanych pozycji, jak też w swoim ciele. Do tego potrzebna jest wiedza pozwalająca zachować swoje centrum, zrównoważyć, a także rozluźniać ciało. Rozluźnienie możemy zdefiniować na trzech poziomach:

  • odprężenie fizyczne, zrelaksowanie ciała;
  • rozluźnienie mięśni i ścięgien;
  • rozluźnienie organów wewnętrznych oraz szpiku kostnego.
    Dopiero ten ostatni poziom pozwala nam samodzielnie usuwać blokady energetyczne w naszym ciele.

Regulacja oddechu uczy jak oddech, umysł i ciało mają zostać jednocześnie zsynchronizowane. Właściwie oddychając możemy uspokoić umysł, a z drugiej strony – umysł ma wpływ na świadomy oddech. W obu przypadkach ciało zyska na zrelaksowaniu, co wygładzi przepływ Qi.
W regulacji oddechu mamy dwa poziomy:

  • spokojny, gładki, cichy;
  • głęboki, delikatny, długi i miękki.

Oddech adepta Qigong skupia się na pępku, tam gdzie mieści się Dan Tian.

Regulacja umysłu uczy, w jaki sposób zachować umysł w stanie spokoju, wyciszenia i ześrodkowania. Pozwoli to oceniać sytuację, w jakiej się znaleźliśmy obiektywnie i logicznie, i nie ulegać ocenom fałszywym. Praktycy Qigong powiadają: „Yi Yi Yin Qi” – „Użyj Yi (umysłu) do prowadzenia Qi (energii)”. Qi będzie gładko płynęła przez rozluźnione ciało prowadzone przez umysł. Regulując umysł przechodzimy przez:

  • wyciszenie;
  • zrównoważenie;
  • spokój;
  • myśl;
  • osiągnięcie celu;

Należy pamiętać, że umysł nie może skupiać się na Qi. Umysł zawsze wyprzedza, inicjuje ruch.

Regulacja Qi – sama nazwa Qigong wskazuje, że jest to zasadniczy element całego treningu i naszego wysiłku. Praktycy sztuk walki dążą do umiejętności kierowania Qi do kończyn w celach bojowych, ale równie dobrze taką umiejętność możemy wykorzystać do prowadzenia Qi do naszych organów wewnętrznych, aby móc regulować jej potencjał i osiąganie stanu równowagi, bo właśnie to w świetle medycyny chińskiej decyduje o naszym zdrowiu. Zadania dla regulacji Qi:

  • wyczuć położenie Dan Tian;
  • rozwinąć umiejętności wykorzystania umysłu do prowadzenia Qi;

Regulacja ducha dla nas, nie zagłębiających się w tematy oświecenia i życia wiecznego, będzie oznaczała wyregulowanie ducha bojowego. Może będzie to nabranie energii, w celu zrealizowania własnego potencjału wbrew przeciwnościom stawianym przez życie. Osobom zbyt rozpędzonym pozwoli być może trochę wyhamować i dostrzec siebie i bliskich w otaczającym świecie.

Prowadzenie energii
Jest to bardzo trudny element treningu, nie praktykowany na ogólnych zajęciach, dlatego jedynie wspomnę o technikach służących prowadzeniu energii. Trening rozpoczynamy od rozbudowania Qi wewnątrz ciała i zgromadzeniu jej w Dolnym Dan Tian. Następnie prowadzi się energię po całym ciele. Wyróżnić możemy trzy ścieżki: Ognia, Wiatru i Wody. Dla praktyków bojowego Qigong krążenie wewnątrz ciała będzie Małym Krążeniem, natomiast prowadzenie energii do kończyn – to Duże Krążenie. Osoby zainteresowane szerszym ujęciem tego zagadnienia odsyłam do literatury.

ZASADY POPRAWNEGO ĆWICZENIA QIGONG

Oto kilka prostych zasad, wymaganych dla poprawnego ćwiczenia Qigong:

  • Nie ćwicz zaraz po jedzeniu lub gdy jesteś bardzo głodny. Po obfitym posiłku należy odczekać 1,5 godz. do rozpoczęcia treningu;
  • Nie ćwicz, gdy jesteś bardzo smutny lub w bardzo złym nastroju, szczególnie jeśli umysł zaprzątają złe myśli. Dotyczy to także stanów nadmiernej radości;
  • Nie pij alkoholu przed ćwiczeniem, nie pal;
  • Najlepszym czasem do ćwiczenia jest moment tuż przed wschodem słońca. W ciągu dnia dobrze jest ćwiczyć dwie godziny po obiedzie lub zupełnie wieczorem przed pójściem spać;
  • Dobrze jest wybrać porę, gdy nic nas nie popędza i jest spokój wokół nas;
  • Jeśli to tylko możliwe ćwicz w naturalnym otoczeniu, ale nie podążaj za zewnętrzna scenerią;
  • Podczas treningu skup całą uwagę na wykonywaniu ćwiczenia;
  • Daj sobie czas na przyswojenie wiedzy i umiejętności. W Qigong – bądź cierpliwy;
  • Nie wystawiaj się na nadmierne gorąco lub zimno;
  • Ureguluj swoją aktywność seksualną szczególnie przy obciążających ćwiczeniach;
  • Nie ćwicz na wietrze;
  • Przy osłabieniu któregoś z organów zwróć uwagę na właściwy dobór ćwiczeń;
  • Trenuj w luźnym, suchym ubraniu;
  • Unikaj nagłego zaniepokojenia lub zaskoczenia;
  • Nie ćwicz przy nagłych i intensywnych zmianach pogody;
  • Nie ćwicz kiedy jesteś bardzo zmęczony albo bardzo śpiący;
  • Pamiętaj o indywidualnym podejściu do treningu. To co jest dobre dla innych nie musi służyć tobie bezpośrednio;
  • Nie poddawaj się zwątpieniu i lenistwu;
  • Nie przyspieszaj, nie da się przeskoczyć w treningu Qigong o kilka poziomów wyżej bez przepracowania wcześniejszego materiału.

CO DAJE TRENING QIGONG?

W celu udzielenia pełnej odpowiedzi na postawione wyżej pytanie dotyczące wpływu treningu Qigong na zdrowie człowieka, należy uwzględnić okres czasu jaki poświęciliśmy tym ćwiczeniom. Zwłaszcza z tego względu, że pewne umiejętności przychodzą dopiero po długoletnim treningu. Natomiast już na samym początku możemy potwierdzić bardzo duży, korzystny wpływ ćwiczeń na układ szkieletowy i mięśniowy, ze szczególnym uwzględnieniem kręgosłupa. Bardo dobre wyniki uzyskamy także dla układu pokarmowego, co zapewne wynika z faktu, że przy ruchach Qigong następuje automasaż organów wewnętrznych, a w związku z tym również poprawa perystaltyki jelit. Usprawnia to pracę całego układu pokarmowego. Poprawa sposobu oddychania oraz wyciszenie i zrównoważenie całego organizmu, korzystny wpływ na dobry sen, to kolejne zalety tych powolnych ćwiczeń, pozornie bardzo prostych, ale – jeśli chcemy pracować całym ciałem z zachowaniem zakorzenienia – znacznie już trudniejszych.

Pamiętajmy, że chociaż teoria i praktyka Qigong w Chinach liczy już cztery tysiące lat, to z pełnym przekonaniem możemy rekomendować ją do stosowania w naszych czasach i zachęcać do przekazywania następnym pokoleniom.